Geplaatst op 18-4-2025 door Rob
Tegenwoordig kunnen wij ’s nachts nog goed over straat. Er is voldoende licht aanwezig om te zien waar je loopt en om onveilige situaties te herkennen. Fijn toch? Nou niet voor iedereen.
Want hoewel wij als mens het algemeen fijn vinden om buiten voldoende licht te hebben, zijn er vele diersoorten die hier juist onder lijden. De meest bekende diersoort die hier last van heeft is de vleermuis. Als nachtdier, heeft de vleermuis ogen die zijn aangepast op lichtintensiteit in plaats van kleurgevoeligheid. Dit betekent dat een vleermuis een andere lichtgevoeligheid heeft voor verschillende lichtkleuren dan een mens. Uit onderzoek bleek dat de vleermuizen erg gevoelig zijn voor extreem blauw en ultraviolet licht, wat lichtkleuren zijn die grotendeels buiten het optische spectrum van de mens vallen. Dus hoewel wij weinig last hebben van onze straatlantaarns met 4000K licht, heeft de vleermuis juist last van verblinding en pijn door de blauwe en ultraviolette golflengtes die in dit licht zitten. Omdat deze verlichting zo onplezierig is voor vleermuizen, vermijden zij gebieden waar dit licht aanwezig is. Dit leidt tot verkleining van hun leefgebied. Ook zullen vleermuizen minder uitvliegen en hebben ze dus minder tijd om te jagen. Kortom, onze buitenverlichting verstoord de leefomgeving van de vleermuis.
De oplossing: vleermuisvriendelijke verlichting
In de laatste jaren zijn er hiervoor nieuwe technieken ontwikkeld die de basis hebben gevormd voor een nieuwe lamp: de vleermuisvriendelijke lamp. Maar wat houdt dat precies in?
Hoewel de naam doet lijken alsof deze lamp alleen maar effect heeft op vleermuizen, zijn er stiekem een hoop andere diersoorten die ook voordeel hebben aan het licht van een vleermuisvriendelijke lamp. Deze speciale lamp wordt ook wel een amberlamp genoemd. Dit is niet gewoon een lamp met een warmere kleurtemperatuur, maar geeft daadwerkelijk licht waar het extreem blauwe en ultraviolet licht uit gefilterd is. Het kleurenspectrum van deze lamp heeft maar één piek, die rond de 600nm ligt. Hierdoor krijgt de amberlamp zijn rood-oranje lichtkleur. De amber LED heeft een kleurtemperatuur van 1700K-2200K zonder blauwe emissie. Bij de lichtkleur is rekening gehouden met de zogeheten Human-Bat Response Ratio: een lichtkleur die voor vleermuisogen ongevoelig is, maar waarbij mensen de verkeerssituatie nog goed kunnen waarnemen.
Extra aandachtspunten
Naast de amberkleurige verlichting zijn er nog een aantal andere punten waar men op moet letten bij het plaatsen van vleermuisvriendelijke verlichting. Zo wordt er bijvoorbeeld verwacht dat de bijbehorende lichtmasten van de vleermuisvriendelijke verlichting niet hoger zijn dan zes meter. Ook moet de lichtval scherp naar beneden worden afgesneden zodat er zo min mogelijk spreiding van het is en overtollig licht naar boven schijnt.
Door middel van een astronomische klok kan bepaald worden op welk tijdstip de verlichting in- en uitschakelt. Bij het inschakelen komen de lampen langzaam op, bij de uitschakeling doven ze zachtjes. In combinatie met sensoren kan de lampen voorbijkomende weggebruikers detecteren en gaat de verlichting alleen aan als weggebruikers passeren. Door deze combinatie van technieken verstoort de verlichting de omliggende natuur zo min mogelijk en maken weggebruikers nog steeds veilig gebruik van de weg.
De voordelen van vleermuisvriendelijke verlichting
Het toepassen van vleermuisvriendelijke verlichting kan het leven van vleermuizen, en vele andere dieren, op meerdere fronten verbeteren. Omdat deze dieren minder gevoelig zijn voor het amberkleurige licht zullen zij een minder verstorend effect ervaren. Dit helpt hen om hun navigatie, jachttechnieken en sociale interacties te behouden.
Vleermuizen en andere dieren voeden zich vaak met insecten, zoals muggen en andere vliegende insecten. Helder licht kan insecten aantrekken, maar intense verlichting verstoort vaak het jagen. Door gebruik te maken van lichtbronnen die minder aantrekken, kunnen deze dieren effectief hun voedsel vinden zonder hinder. Vleermuizen migreren en zoeken vaak naar geschikte rust- of voortplantingsplekken. Te veel lichtvervuiling kan vleermuizen verstoren tijdens hun trek en het zoeken naar veilige plekken om zich voort te planten. Ook spelen vleermuizen een belangrijke rol in het ecosysteem door insectenpopulaties onder controle te houden. Door het verminderen van lichtvervuiling helpt vleermuisvriendelijke verlichting om de natuurlijke levenscyclus van vleermuizen te beschermen en zo de gezondheid van vleermuispopulaties te waarborgen, wat indirect ook andere diersoorten ondersteunt die afhankelijk zijn van een gezond ecosysteem.
Naast de voordelen voor vleermuizen draagt vleermuisvriendelijke verlichting ook bij aan het verminderen van lichtvervuiling voor mensen. Dit kan bijdragen aan een meer natuurlijke nachtelijke omgeving, wat gunstig is voor de menselijke gezondheid (zoals een beter slaapritme) en het behoud van de sterrenhemel.
Lichtadvies nodig?
Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen of twijfel je tussen verschillende LED armaturen? Wij helpen je graag bij het maken van een goede keuze. Wij zorgen voor het juiste licht én luxniveaus voor jouw project. Onze lichtexperts zijn maandag tot en met vrijdag bereikbaar van 08:00 tot 17:00 (via 040 - 209 49 00 of via info@distrilight.com) om u te helpen met het maken van een goede keuze. Topservice gegarandeerd!
